ამერიკის ფსიქოლოგთა ასოციაციის ახალი კვლევის თანახმად, TikTok-ზე სქროლვამ შეიძლება „ტვინის ლპობა“ გამოიწვიოს. ამ თემაზე მასალას ევრონიუსი აქვეყნებს და წერს, რომ გასულ წელს, ოქსფორდის ლექსიკონის წლის სიტყვად „ტვინის ლპობა“ დასახელდა. ესაა ტერმინი, რომელიც გამოხატავს შეშფოთებას „დაბალი ხარისხის ონლაინ კონტენტის ჭარბი რაოდენობით მოხმარების, განსაკუთრებით სოციალურ მედიაში“ ზემოქმედების გამო.
ეს ცნება გულისხმობს გონებრივ დაქვეითებას - როდესაც ადამიანს უჭირს ფოკუსირება, ვერ აღიქვამს ინფორმაციას ისე, როგორც ადრე, აღარ სწავლობს, აღარ ვითარდება, მხოლოდ ერთფეროვანი, ტვინისთვის არაფრისმიმცემი საქმიანობით არის დაკავებული.
ამერიკის ფსიქოლოგთა ასოციაციის ბოლოდროინდელი დასკვნები ადასტურებს, რომ ტვინის „ლპობა“ არა მხოლოდ რეალობაა და მეტია, ვიდრე უბრალოდ გვერდითი მოვლენა: ეს არის რეალური ნეიროკოგნიტური სინდრომი, რომელიც გაზომვად ზიანს იწვევს.
კვლევას საკმაოდ გრძელი სახელწოდება აქვს: „კვება, გრძნობები და ფოკუსირება: სისტემატური მიმოხილვა და მეტაანალიზი, რომელიც იკვლევს მოკლე ვიდეოების გამოყენების კოგნიტურ და ფსიქიკურ ჯანმრთელობასთან დაკავშირებულ კორელაციებს“. ეს ნაშრომი პირდაპირ აკავშირებს ალგორითმებზე დაფუძნებული პლატფორმებიდან, როგორიცაა TikTok, Instagram Reels და YouTube Shorts, მოკლე ვიდეო კონტენტს (SFV) ტვინის „ლპობას“.
მკვლევარებმა გააანალიზეს 71 კვლევის 98,299 მონაწილის მონაცემები და აღმოაჩინეს, რომ რაც უფრო მეტ მოკლე ვიდეოს უყურებს ადამიანი, მით უფრო ცუდი კოგნიტური მაჩვენებლები აქვს მას ყურადღებისა და ინჰიბიტორული კონტროლის თვალსაზრისით.
კვლევაში ნათქვამია: „მაღალი სტიმულირების, სწრაფი ტემპის მქონე კონტენტის განმეორებითმა ზემოქმედებამ შეიძლება ხელი შეუწყოს შეჩვევას, რომლის დროსაც მომხმარებლები კარგავენ მგრძნობელობას უფრო ნელი და უფრო შრომატევადი კოგნიტური ამოცანების მიმართ, როგორიცაა კითხვა, პრობლემების გადაჭრა ან ღრმა შესწავლა“.
ავტორები აღნიშნავენ, რომ შეჩვევა ასტიმულირებს ტვინის ჯილდოს სისტემას, რაც აძლიერებს ჩვეულ გამოყენებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს „სოციალური იზოლაცია, ცხოვრებით კმაყოფილების დაქვეითება და თვითშეფასების და სხეულის იმიჯის დაქვეითებაც კი“. თითქოს ეს საკმარისი არ იყოს, პლატფორმების გაზრდილი გამოყენება ასევე დაკავშირებულია ძილის დარღვევასთან, შფოთვის მომატებასთან და მარტოობასთან.
მოკლედ, დაბალი ხარისხის ციფრული კონტენტის ჭარბ ზემოქმედებას შესამჩნევი გავლენა აქვს ჩვენი ტვინის ფუნქციონირებაზე. რაც უფრო მეტს უყურებთ მოკლემეტრაჟიან ფილმებს ისეთ პლატფორმებზე, როგორიცაა TikTok, მით უფრო მცირდება ყურადღების ხანგრძლივობა, რაც გავლენას ახდენს ფსიქიკურ ჯანმრთელობასა და კრიტიკულ აზროვნებაზე.
