ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ (ჯანმო) დიაბეტის სამკურნალო GLP-1 კლასის პრეპარატები, ასევე კისტური ფიბროზისა და კიბოს სამკურნალო საშუალებები, აუცილებელ მედიკამენტთა სიაში შეიტანა, რაც ამ ძვირადღირებულ წამლებზე გლობალური ხელმისაწვდომობის გაუმჯობესებას ისახავს მიზნად.
სიაში, რომელიც ახლა ზრდასრულებისთვის 523, ხოლო ბავშვებისთვის 374 მედიკამენტს მოიცავს, შეტანილია ის მედიკამენტები, რომლებიც, ჯანმო-ს თანახმად, ყველა ფუნქციურ ჯანდაცვის სისტემაში უნდა იყოს ხელმისაწვდომი. წარსულში, ამ სიაში მედიკამენტების შეტანამ ღარიბ ქვეყნებში მცხოვრები ადამიანებისთვის ხელმისაწვდომობის გაზრდას შეუწყო ხელი, როგორც ეს 2000-იანი წლების დასაწყისში აივ-ინფექციის სამკურნალო პრეპარატების შემთხვევაში მოხდა.
„იმის ნაცვლად, რომ ფასი ერთადერთ ფაქტორად დავტოვოთ, კომიტეტი მიიჩნევს, რომ მათი აუცილებელ მედიკამენტთა სიაში შეტანა ხელმისაწვდომობის კატალიზატორი შეიძლება გახდეს,“ – განაცხადა ჯანმო-ს სიის ზედამხედველი სამდივნოს ხელმძღვანელმა, დოქტორმა ლორენცო მოჰამ.
ჯანმო-ს პანელმა Ozempic-ისა და Mounjaro-ს აქტიური ნივთიერებები ტიპი 2 დიაბეტის სამკურნალოდ სიაში შეიტანა იმ შემთხვევებში, როდესაც მას თან ახლავს გულ-სისხლძარღვთა დაავადება, თირკმლის ქრონიკული დაავადება ან სიმსუქნე. მიუხედავად იმისა, რომ თავდაპირველად დიაბეტისთვის შეიქმნა, მათ უდიდესი პოპულარობა მოიპოვეს, როგორც წონის კლების საშუალებებმა სხვადასხვა სავაჭრო დასახელებით. თუმცა, ჯანმო-ს ისინი სიაში მხოლოდ სიმსუქნის სამკურნალოდ არ შეუტანია, როგორც ეს 2023 წელსაც გააკეთა. ჯანმო-ს კომიტეტის განცხადებით, ეს გადაწყვეტილება ნათელ მითითებას იძლევა, თუ რომელი პაციენტებისთვის არის ეს მკურნალობა ყველაზე სასარგებლო.
„ისეთი პრეპარატების მაღალი ფასი, როგორიცაა სემაგლუტიდი და ტირზეპატიდი, მათზე ხელმისაწვდომობას ზღუდავს,“ – აცხადებენ ჯანმო-ში და დასძენენ, რომ ჯენერიკების მწარმოებლებისთვის ასლების შექმნის წახალისება დაგვეხმარება, მით უმეტეს, რომ პატენტებს ვადა მომავალი წლიდან ეწურება.
Novo Nordisk-ის (Ozempic) წარმომადგენლის თქმით, კომპანია თავის პრეპარატებზე ფართო ხელმისაწვდომობის ერთგული რჩება. ამასობაში, რამდენიმე კომპანიამ უკვე დაიწყო ჯენერიკული ვერსიების შემუშავება.
ჯანმო-ს მონაცემებით, 2022 წელს მსოფლიოში 800 მილიონზე მეტი ადამიანი დიაბეტით იყო დაავადებული, ხოლო მილიარდზე მეტს სიმსუქნე აღენიშნებოდა. მიმდინარე წლის დასაწყისში, ჯანმო-მ შიდა დოკუმენტში ჩაწერა, რომ ამ პრეპარატების გამოყენების რეკომენდაციას სიმსუქნის სამკურნალოდაც გასცემდა, თუმცა ეს აუცილებელ მედიკამენტთა სიაში შეტანისგან განსხვავებული ნაბიჯია.
სიაში ასევე შევიდა Vertex Pharmaceuticals-ის კომბინირებული თერაპია კისტური ფიბროზისთვის (Trikafta/Kaftrio), რომელიც წლების განმავლობაში, მაღალი ფასისა და შეზღუდული ხელმისაწვდომობის გამო, მწვავე კრიტიკის ობიექტი იყო. ასევე, დაემატა იმუნოთერაპიული პრეპარატი Keytruda საშვილოსნოს ყელის, კოლორექტალური და ფილტვის არაწვრილუჯრედოვანი კიბოს გავრცელებული ან მეტასტაზური ფორმების სამკურნალოდ. ამასთან, წარმოდგენილია ამ პრეპარატზე ხელმისაწვდომობის გაზრდის სტრატეგიები.
დაბოლოს, ჯანმო-მ სიაში შეიტანა სწრაფი მოქმედების ინსულინის ანალოგები ტიპი 1, ტიპი 2 და გესტაციური დიაბეტის სამკურნალოდ.
1tv.ge